خودبیمارانگاری عبارت است از اختلالی که در آن فرد قویاً اعتقاد دارد که مبتلا به یک بیماری جدی یا مرگ بار است، برخلاف این که انواع مراجعات و معاینات و بررسی‌های پزشکی کامل و همه جانبه هیچ مشکلی را نشان نداده‌اند. فرد معمولاً در مورد بسیاری از بیماری‌ها، تشخیص و نحوه درمان آنها اطلاعات زیادی کسب می‌کند و مکرر به پزشکان زیادی مراجعه کرده و تحت بررسی‌های گوناگون قرار می‌گیرد
در این گونه بیماران اضطراب و شکایت مداوم از وجود علایمی در هر قسمتی از بدن، مشغولیت ذهنی در رابطه با احتمال ابتلا به بیماری های خطرناک نظیر بیماری قلبی یا سرطان در این افراد زیاد دیده می‌شود. علایم در بیماران مختلف ممکن است تغییر کنند اما اعتقاد فرد به این که یک بیماری جدی دارد پا در اغلب موارد ثابت می‌ماند. علایمی که بیشتر از بقیه از آنها شکایت وجود دارد، عبارتند از بی‌خوابی، مشکلات جنسی و ناراحتی گوارشی، مثل: نفخ شکم، آروغ زدن و دل پیچه. علایمی که فرد از آنها شکایت دارد ممکن است تغییر کنند و بسیار اختصاصی، عمومی یا مبهم باشند.علل بیماری بیشتر عارضه‌ای از سایر اختلالات روانی است، اما علت آن قطعی نیست. خود بیمار انگاری در افرادی که قبلاً یک بیماری جسمانی واقعی در کودکی داشته‌اند یا در ارتباط نزدیک با یک خویشاوند بیمار بوده‌اند بیشتر دیده می‌شود.
برای پیشگیری از بروز بیماری باید سعی شود به فرد بیمار توجه بیش از حد مبذول نشود و سعی کنیم با اطمینان دادن به فرد او را از افکار بیمارگونه دور کنیم. به هنگام سلامت نیز باید به کودک به حدکافی محبت کرد و از وی حمایت کافی به عمل آورد و سعی نشود طوری به فرزند بیمار توجه شود که دیگر فرزندان آرزو کنند ای کاش آنها هم بیمار می شدند تا مورد توجه ویژه والدین قرار بگیرند.
این بیماران اغلب به به درمانهای معمول مقاوم هستند. اکثر بیماران تا آخر عمر بر این اعتقاد باقی می‌مانند که یک بیماری جدی دارند و مرتباً بایستی به پزشکان مختلف مراجعه کنند.
صرف وقت فراوان و افزایش صدمات روحی ،هدر دادن پول برای کارهای پزشکی غیرضروری و گاهی خطرناک، اصرار بر انجام اعمال جراحی یا مصرف داروهای غیرضروری از مهمترین عوارض این بیماری می باشد.
برای درمان و راهنمایی این گونه بیماران همکاران پزشک بایستی ضمن بررسی و ارزیابی وضعیت روانی و گرفتن شرح حال کامل و انجام و معاینه دقیق بالینی ابتدا کلیه بررسی‌های پزشکی برای رد هرگونه بیماری جسمی را به عمل آورند تا هیچ گونه بیماری جسمی مورد غفلت قرار نگیرد.
خود بیماران هم باید سعی کنند تا به جای علایم روی سایر جنبه‌ها یا مشکلات زندگی تمرکز کنند. باید سعی شود از رفتن پیش پزشکان مختلف به‌طور دایمی و انجام آزمایشات مکرر خودداری گردد.
برای اعضای خانواده زندگی کردن با این افراد غالباً مشکل است زیر آنها مرتب نگران هستند و نیازمند توجهبیشتر می باشند و از درد و ناراحتی گله دارند،باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که این افراد واقعاً از این وضعیت رنج می‌برند و باید سعی شود که از آنها حمایت مناسببه عمل آید.
پزشک ممکن است برای درمان این گونه بیماران علاوه بر حمایت های روحی از داروهای آرام‌بخش و مسکن نیز به‌طور کوتاه‌مدت استفاده کند.
