سالک یک بیماری مزمن پوستی بدون درد، تب و مشترک میان انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان و سگ است که توسط پشه خاکی از فرد بیمار، به دیگران انتقال می یابد.
این بیماری به ویژه در فصول گرم سال و در مناطق گرمسیر کشور، بیشتر مشاهده می شود.
علائم بیماری:
بیماری سالک بسته به تعداد محل های گزش پشه به صورت یک زخم یا زخم های متعدد در نقاط باز بدن مانند صورت، بینی، گوش، دست و پا ایجاد می شود. محل گزش ابتدا به صورت یک برآمدگی قرمز رنگ است که سپس به گره سفت و کبود رنگی تبدیل می شود و درصورت عدم درمان مناسب، زخمی شده و با بهبود هر زخم یک جوشگاه فرورفته و پایدار به وجود می آید.در این میان اضافه شدن عفونت های ثانویه ممکن است زخم سالک را به فرم های عفونی دیگر تبدیل کند.
ناقل بیماری سالک ، حشره ی بسیار کوچکی به نام پشه خاکی است که روزها در پناهگاه های تاریک و گرم و مربوط زندگی می کند . پشه خاکی شبها تخم های خود را در داخل زباله ، لانه ی جوندگان و گودال های مرطوب قرار داده و نوزادان آن در مرحله کرمینه در همین محل رشد می کنند.
عامل بیماری ، انگل تک یاخته ای است به نام لیشمانیا که در زخم های پوستی ناشی از این بیماری در انسان ، جوندگان و سگ وجود دارد . تمایل زیاد پشه خاکی به خون خواری از زخم های سالک سبب ورود انگل به داخل بدن پشه می گردد . یکی دیگر از راه های انتقال بیماری تمای زخم های عادی با ترشحات سالک بیمار می باشد .
دو نوع سالک به طور معمول شناخته شده است :
الف)سالک خشک یا نوع شهری : در این نوع ، ضایعه پوستی دارای ظاهری خشک بوده و تعداد زخم های کم و بدون درد می باشد .
ب)سالک مرطوب یا نوع روستایی : زخم دارای ظاهری مرطوب بوده و دردناک می باشد . تعداد زخم های زیاد و وسیع بوده و بیشتر در دست و پا دیده می شود .
راه های پیشگیری از بیماری :
1_نصب توری فلزی درجلوی درب وپنجره ها .
2_استفاده از پشه بند .(اگر بتوان از پشه بند آغشته به سم پرمترین استفاده نمود بسیار مؤثرتر است.)
3_جمع آوری و دفع صحیح زباله از محیط زندگی و جلوگیری ازتجمع زباله ها در محیط زیست .
4_بهسازی و نظافت محیط زندگی و مرمت سوراخها و شکاف های موجود در دیوار و سقف منازل .
5_استفاده منظم و صحیح از حشره کش های خانگی جهت مبارزه با پشه خاکی در اماکن سربسته .
6_حفاظت از زخم سالک با گاز استریل یا لباس مناسبی که محل زخم را بپوشاند و از پخش آلودگی آن جلوگیری نماید .
