معمولا اسهال زمانی اتفاق می افتد که تعداد دفعات دفع مدفوع افزایش یافته یاشاهد کاهش قوام مدفوع( بیشتر آبکی شدن مدفوع)باشیم. اگرچه تغییرات در تعداد دفعات دفع مدفوع و آبکی شدن مدفوع از یکدیگر متفاوت و به هم وابسته نیستند ولی اغلب اوقات این دو با هم هستند.
اسهال بایستی از حالتهای دیگری نظیر بی اختیاری مدفوع که با آن اشتباه می شود افتراق داده شود.اگر چه این وضعیتها معمولا با اسهال همراه هستند ولی اغلب دارای علل متفاوت و درمان های متفاوتی نسبت به اسهال هستند. تعداد دفعات دفع در افراد سالم حداکثر پنج بار در روز است، و در صورتی که تعداد دفعات دفع بیش از این باشد.اسهال نامیده می شود هرچند تعداد دفعات دفع به تنهایی نمی تواند ملاک تشخیص باشد به روایتی فردی که دارای مدفوع آبکی نسبت به قبل می شود می تواند دارای اسهال باشد.
انواع اسهال به دو نوع تقسیم می شود ،اسهال حاد و مزمن. اسهال حاد به مدت چند روز و تا یک هفته ادامه می یابد.اسهال مزمن اغلب بیش از سه هفته طول می کشد.شایعترین علل اسهال حاد عفونتهای ویروسی، باکتریایی، و برخی انگل ها اهستند .باکتری ها همچنین می توانند موجب مسمومیت غذایی حاد شوند که خود از جمله علت های اسهال می باشد. سومین علت مهم اسهال حاد مصرف برخی داروها هستند.
اسهال های ویروسی،شایعترین نوع اسهال حاد در جهان هستند.اسهال حاد ویروسی بیشتر باحالت تهوع،استفراغ،دردهای پیچشی شکمی ،همراه خواهد بود و معمولا 24 تا72 ساعت طول می کشد.برخلاف عفونت های باکتریایی اسهالی نوع ویروسی خون و عفونت در مدفوع ندارند و یا مقدار آن به نسبت خیلی کم است.
مسمومیت های غذایی یک بیماری ساده است که به وسیله سمی که توسط باکتری ها تولید می شود ایجاد می گردد.سم تولید شده موجب دل درد(دل پیچه) و استفراغ می شود و همچنین موجب می شود که روده کوچک مقدار زیادی آب ترشح کند که منجر به اسهال می گردد.دوره مسمومیت غذایی معمولا کمتر از ?? ساعت طول می کشد.
مهمترین عارضه اسهال کاهش آب بدن بوده و زمانی اتفاق می افتد که مقدار زیادی آب و مواد معدنی مورد نیاز بدن به علت اسهال ،همراه یا بدون استفراغ از بدن دفع شوند.کاهش آب بدن در بین بیماران بالغ با اسهال حاد که مقدار زیادی مدفوع دارند شایع است، به خصوص زمانی که دریافت مایعات به علت بیحالی کاهش یافته و یا همراه با استفراغ و حالت تهوع است. این همچنین در بین نوزادان و بچه های کوچک که دچار اسهال ویروسی و عفونتهای باکتریایی می شوند شایع است. بیماران با کاهش آب بدن ملایم ممکن است فقط تشنگی و خشکی دهان را احساس کنند.کاهش آب بدن متوسط تا شدید همراه با کاهش فشار در حالت ایستادن همراه با غش یا ضعف کردن به خاطر کاهش حجم خون،و همراه با کاهش حجم ادرار، و ضعف عمومی بدن خواهد بود.در بیشتر موارد اسهال های ویروسی ملایم و کوتاه مدت بوده و احتیاجی به مراجعه به پزشک و بیمارستان ندارد. در صورت بروز حالات و علائم زیر بهتر است به پزشک مراجعه شود: تب بالا، دل درد ملایم تا شدید همراه با سفتی شکم، اسهال خونی که بیانگر التهاب شدید روده است، اسهال در افرادی با بیماری های مزمن مثل دیابت،بیماری قلبی،ایدز اسهال شدید بدون نشان دادن علائم بهبود بعد از 24 ساعت، استفراغ طولانی مذت که مانع خوردن مایعات شود، اسهال شدید در زنان حامله و نوزادان و ...
جبران کم آبی ناشی از اسهال در بیماران مهمترین اقدام درمانی است که بایستی صورت بگیرد غذاهایی که معمولأ در خلال بیماری اسهال خوب تحمل می شوند شامل برنج،غلات،موز، سیب زمینی،و ... می باشد.
محلول های او ار اس را می توان در اسهال های متوسط تا شدید که همراه با کاهش آب بدن می باشد در بچه های بزرگتر از ?? سال و در بالغین استفاده کرد. این محلولها را به میزان 50 سی سی به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در مدت زمان 4 تا 6 ساعت در موارد کم کاهش آب بدن و یکصد سی سی به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در مدت 6 ساعت در موارد کم آبی متوسط آب بدن داده می شود.بعد از بازگرداندن آب اولیه بدن محلول او ار اس را می توان به اندازه 100 تا200 سی سی به ازای هرکیلو گرم از وزن تا زمانی که اسهال متوقف شود در هر 24 ساعت ادامه داد مصرف برخی داروهای متوقف کننده اسهال مثل لوپرامید و دیفنوکسیلات نیز با تجویز پزشک در کنترل اسهال موثر است ،داروی دیفنوکسیلات می تواند موجب سرگیجه و خواب آلودگی شود، و احتیاط های لازم را باید رعایت نمود مصرف این داروها در کودکان زیر دو سال توصیه نمی شود. نباید در درمان اسهال های اولیه از داروهای آنتی بیوتیک استفاده شود مگر زمانی که توسط کشت معلوم شود که یک اسهال باکتریایی داریم و نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد،در موارد کم آبی شدید بیماران و عدم امکان جبران کم آبی به وسیله دهان و وجود استفراغ شدید می توان با تامین مایعات درون رگی نیاز بیمار را مرتفع نمود.
