ارسال
شده توسط دکتر اکبر اجرایی در 99/1/10 2:56 عصر
این گیاه خودرو که در اوایل زمستان در اراضی بیابانی و گندمزارهای استان های جنوبی به ویژه فارس،بوشهر و خوزستان برداشت می شود، دارای ارزش غذایی فراوانی است و علاقمندان زیادی در این مناطق دارد. در این فصل زنان و مردان زیادی چاقو به دست راهی دشت و صحرا می شوند تا مقداری از این گیاه ارزشمند را به دست آورند و از آن بهره مند شوند.
این گیاه همانند سیر بودار و طعم دهنده بسیار خوبی است، خوشمزه و خوش طعم، قوی و طبع بسیار گرمی دارد.
جیکه در سال های پرباران بیشتر می روید و در چند سال اخیر به دلیل کم بارشی و برداشت بی رویه مردم رکاهش زیادی داشته است.
برای تشخیص و برداشت این گیاه به دلیل مشابه بودن با گیاهان دیگری که ظاهرشان شبیه به آن است سخت و وقت زیادی می گیرد و شناخت آن برای همه امکان پذیر نیست و متخصصان خود را می طلبد.
مردم این مناطق از این گیاه به صورت های گوناگون در سفره غذایی خود استفاده می کنند که به عنوان سبزی، خام خوری با نان و دیگر غذاها، استفاده در برنج ، رشتکو و به جای پیاز و قاطی کردن با انواع پلو و گوزه ( للک یا گمنه) استفاده می شود.
پخت نوعی نان محلی معروف به کلی (نان) جیکه ای از دیگر استفاده های مردم این منطقه از این گیاه است که شهرت و آوازه زیادی دارد.
طرز پخت کلی جیکه ای بدین صورت است که آن را خرد کرده و با مخلوط کردن با خمیر مخصوص آنها را می پزند و پس از چرب کردن با روغن مصرف می کنند.
جیکه بدون ساقه است و به صورت چند برگ باریک و بلند از خاک سر می زند و بطور معمول برگ های آن مواج است و به طور صاف رشد نمی کند.
این گیاه بوی خاصی دارد و در محل اتصال آن به زمین، دارای پوسته سفید و نازکی (پاچکو) است که برگ ها را محافظت می کند.
جیکه، ساقه ای نیزه مانند(گمپلو) از دل خود بیرون می دهد که در پوسته کیسه مانند که مثل نوک نیزه و گنبدی شکل است، تخم های خود را نگه می دارد.
مردم این منطقه و کارشناسان غذایی معتقدند این گیاه خواص و مزایای فراوانی برای انسان دارد.
دارابودن آهن و فولیک اسید، ایمن کردن و بهبود سیستم بدن در برابر بیماری ها، کاهش احتمال بروز بیماری قلبی، حفاظت از سلامت پوست و استخوان و بافت های نرم از عمده خواص این گیاه است.
برای جیکه خواص متعددی نیز بیان شده است، از جمله:
جیکه سرشار از ویتامین c است و هنگام تصلب شرایین، اسهال، اتساع رودهای، آنفلوانزا، برونشیت، بیماری اسهال خونی از نوع آمیبی و سیاهسرفه، استفاده از آن مفید است.
2-خوردن آن تنفس را آسان و تنگی نفس را درمان مى کند.
3-مداومت در خوردن جیکه سبب ریزش موى سفید و در آمدن موى سیاه به جاى
آن میشود. این خاصیت به علت داشتن فلز منگنز است که در آن زیاد و عامل سیاهى موى انسان است.
4- جیکه با انبساط ملایم عروق خونی سبب کاهش فشار خون می شود.