درختچه ای خوش منظر، سبز رنگ، خار دار، بومی ایران،دارای شاخه های فراوان، ساقه های ایستا، با رشد سریع عمقی ریشهمی باشد، در زمینهای سفت،ارتفاع تا6متر می رسد ، مقاوم به شرایط نامساعد و کم آبی بوده و برگهای آن پیچ خورده و دارای گلبرگ های سفید رنگ و میوه ها کرک دار می باشد.
زمان گل دهی و تشکیل بذر:
گل های سفید رنگ بادام کوهی معمولا قبل از ظهور برگ ها در اوایل فروردین ماه ظاهر می شود. میوه نیز در خرداد ماه رسیده و قابل جمع آوری است.
دلایل کاهش بادام کوهی:
استفاده بیابان نشینان از چوبهای این درختان جهت تهیه سوخت و زغال به تدریج باعث از بین رفتن اکثر رویشگاههای بادام کوهی شده است. آثار و شواهد این امر را در چاله های زغال سوزی اکثر نواحی کوهستانی خشک می توان مشاهده کرد.
زیستگاه:
بومی ایران و منطقه خاورمیانه بوده و گستردگی آن در مناطق جنوبی ، مرکزی وشمال شرق ایران، در کوههای آهکی- سنگلاخی و دامنه های ارتفاعی بین 800 تا 2700 متر از سطح دریا دیده می شود.
موقعیت جغرافیایی:
این گیاه در مناطق کوهستانی در استان های فارس، خوزستان، و بلوچستان، یزد ،ارا ک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و …..در انواع مختلف خاک رشد می کند.
مغز بادام کوهی شیرین شده یا فرآوری شده حاوی نشاسته، قند، فیبر، پروتئین، آب، انواع ویتامینهایB1 و B2 وB3 و انواع مواد معدنی مانندکلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی است. حدود نیمی از وزن دانه بادام کوهی ازروغن تشکیل و حاوی چربی با اسیدهای غیراشباع است؛ بنابراین برای افراد چاق و دارای امراض قلبی و عروقی، مضر نمی باشد.
نحوه مصرف
مغز اخور یا بادام کوهی را به دو صورت شیرین شده یا فرآوری شده برای مصارف تنقلات و تلخ و فرآوری نشده که بیشتر جنبه دارویی دارد مصرف می نمایند.
ترکیب شیمیایی:
این گیاه دارای ماده ای به نام آمیکدالوزید است و از میوه های آن بادام تهیه می شود.
خواص درمانی:
مسهل
ضد کرم دم کرده پوست معالج سرفه و ناراحتیهای تنفسی
دم کرده برگ مسکن درد
روغن بادام معالجه سرفه، برونشیت و حبس البول موثر
ملین و مدر
میزان مصرف:
بادام کوهی بیشتر به صورت روغن یا ضماد و به شکل موضعی استفاده می شود.
نکات احتیاطی:مصرف بادام کوهی بدون فرآوری معمول نبوده و خوردن آن به دلیل وجود آمیگدالین خطرناک است.
میوه:
میوه های آن به صورت تخم مرغی،قهوه ای روشن با پوسته سخت و صاف، با یک دانه سفید رنگ و دارای کرکهای کوتاه، هسته دارای خطوط شیاری و طعم تلخ بوده و بعد از شیربن شدن مصرف خوراکی دارد. در تنقلات و شیرینی پزی و صنایع غذایی کاربرد دارد.
خواص داروئی:
استفاده به عنوان تنقلات بعد از شیربن شدن، تهیه ملین ، ادرار آور و موثر در درمان میگرن، سیاه سرفه و رماتیسم و دردهای اسکلتی عضلانی بوده و در درمان ناراحتیهای قلبی کاربرد دارد.
ترکیبات شیمیایی:
در میوه آن آمیگدالین، دیاستاز(سیناپتاز)وآلدئید بنزوئیک وجود دارد.
صمغ:
صمغ درخت بادام کوهی که بیشتر آن را «صمغ شیرازی» مینامند و معمولا رنگ صمغی که در مناطق گرمسیری به دست میآید روشنتراز مناطق سردسیر است. در رنگهای قرمز، زرد و نارنجی مشاهده میشود.
خواص دارویی و صنعتی صمغ :
برای کاهش و قطع اخلاط سینه ، تحریک اشتها،رفع سنگ مثانه، برای دندان درد کاربرد داشته و در صنعت برای صنایع نساجی، آهار پارچه، کاغذسازی، چسب، لیتوگرافی، جوهرسازی مصرف شده و در بسیاری از صنایع آرایشی و غذایی عامل حلال کننده و سوسپانسیون سازی به کار
رفته و یا به همراه کتیرا و صمغ عربی در داروسازی و قرصسازی مورد استفاده قرار می گیرد در ضمن آن را در آب حل کرده و برای شستشوی موهای سر و یا آهار دادن به کلاه نمدی نیز مصرف می کنند.