کتاب معصومه مهرعلی، طبیب جنوب نوشته اکبر اجرایی، نویسنده شیرازی، با ویراستاری فاطیما یزدانی، ویراستار و نویسنده شیرازی، توسط انتشارات نویسندگان پارس در شیراز منتشر شد.
اکبر اجرایی، نویسنده این کتاب به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شیراز گفت: ایران‌زمین، از هزاران سال قبل، خاستگاه چهره‌های شاخص و تاثیرگذار در رشته‌های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی و… بوده است که هرکدام از این چهره‌ها، در تاریخ پرافتخار ایران، نقشی شایسته داشته‌اند؛ و علاوه بر آن گاهی منشاء تأثیرگذاری و ایجاد تحول در دوران‌های آینده نیز شده‌اند.
وی افزود: منطقه جنوب کشور و پس‌کرانه‌های شمالی خلیج فارس که در روزگار گوناگون با اسامی و عناوین متفاوت همچون کُران، ایراهستان و… در آثار مکتوب و شفاهی از آن یاد شده است؛ همواره، زنان و مردان نامداری را در دامان خود پرورش داده است. لذا جا دارد با زنده‌نگه‌داشتن نام و یاد آنان، قدردان زحمات و تلاش‌های ارزنده‌شان در خدمت به هم‌نوعان و اعتلای علم و دانش و مداخلات تجربی در رشته‌های مختلف باشیم.
این نویسنده که خود در حوزه علوم پزشکی، فعالیت دارد اضافه کرد: طب و درمان بیماری‌های گوناگون مردم، از جمله حرفه و رشته‌هایی است که از دیرباز افراد زیادی در پیشبرد و گسترش آن نقش داشته‌اند و در برهه‌های مختلف، واسطه تسکین آلام مردم و نجات‌دهنده جان آن‌ها و بازگشت سلامت و بهبودی‌شان در جامعه بوده‌اند.
به گفته او، در روزگاری، مکتب پزشکی بندر سیراف و منطقه کُران، به واسطه ارتباط گسترده تجاری مردمان این دیار با بخش زیادی از این کره خاکی، از دریای سرخ و آفریقا تا هندوستان و جنوب شرقی آسیا، تأثیر شگرفی در پیشگیری و درمان بیماری‌ها در گستره زیادی از این دیار داشته است. به‌رغم همه محدودیت‌ها و کمبودها دارای حوزه نفوذ فراوانی بوده است. چه بسا در این میان، درمانگرهای سنتی و محلی فراوانی هم بوده‌اند که اینک هیچ نام و یادی از آن‌ها در آثار و خاطره‌ها باقی نمانده است.
معصومه مهرعلی، حکیم نامدار خطه جنوب
این نویسنده در مورد شخصیت موضوع مورد بحث کتاب گفت: معصومه مهرعلی، حکیم نامدار خطه جنوب، یکی از همین آدم‌های تاثیرگذار این منطقه است که با توجه به گفت‌وگوهای شفاهی و آثار باقیمانده، داستان درمان بیماری‌های مختلف و جرات او در انجام اعمال جراحی و به خصوص مهارت خروج گلوله از بدن مجروحان حوادث گوناگون در سراسر خطه جنوب و بیخه‌جات زبانزد همه بوده است.
وی اضافه کرد: تلاش این بانوی طبیب کم‌نظیر از جلوه‌های زیبای حضور و درخشش زنان این سرزمین در عرصه‌های اجتماعی و خدمات‌رسانی در قرون گذشته است.
اجرایی خاطرنشان کرد: اینجانب بر آن بودم تا با جمع‌آوری آثار شفاهی باقیمانده و مصاحبه حضوری با فرزندان، نوه‌ها و شاگردان و آشنایان زنده‌یاد حکیم معصومه مهرعلی و بررسی آثار مکتوب به‌جامانده، نمونه‌ای از مفاخر این سرزمین و گوشه‌هایی از افتخارات و تاریخ پررمز و راز خطه جنوب را در اختیار علاقمندان قرار دهم.
وی ادامه داد: این مهم، علاوه بر آشنایی با یکی از درمانگران و افراد تاثیرگذار این دیار، راهی فراروی فرزندان مستعد و پرتلاش این مرز و بوم قرار می‌دهد و در آینده شاهد حضور و بالندگی بیشتر استعدادهای کم‌نظیر آنان و درخشش بهتر در رشته‌های مختلف علمی فرهنگی و هنری خواهیم بود. در این راستا، این منطقه با همین داشته‌ها می‌تواند با اتکاء به این سرمایه‌های ارزشمند روز به روز شاداب‌تر و پررونق‌تر از گذشته در پهن‌دشت ایران‌زمین بدرخشد.
اجرایی یادآور شد: حوزه حضور و درمان این طبیب دردآشنا ابتدا در منطقه اسیر و گله‌دار استان فارس بوده و سپس به منطقه جم، در استان بوشهر کنونی، مهاجرت کرده است. لیکن جای‌جای این منطقه، به لحاظ یک‌پارچگی، گستردگی و یکسانی شرایط فرهنگی و اجتماعی سراسر این سرزمین پرآوازه، شاهد حضور زنان و مردان پرتلاش بوده و هست. آن‌ها علاوه بر کمک به هم‌نوعان خود جلوه‌های زیبایی از ایثار، فداکاری و تلاش را در عرصه‌های مختلف از خود به یادگار گذاشته‌اند.
وی عنوان کرد: امید است که با همت همه دلسوزان و صاحبان قلم و اندیشه، همت و یاد این بزرگان در همه رشته‌ها بیش از گذشته زنده نگه داشته شود.
همچنین کرامت یزدانی (اشک)، مدیرمسئول انتشارات نویسندگان پارس درباره این کتاب گفت: تاثیرگذاربودن از هنگام تولد در انسان وجود ندارد؛ بلکه مانند مهارت تفکر نوآورانه یک مهارت است. این مهارت باید همیشه تقویت شود و آن را با تمرین فرا گرفت.
به گفته یزدانی، یک فرد تاثیرگذار، کسی است که توانایی شکل‌دادن به عقاید، ایجاد تغییرات و تاثیرگذاری بر جامعه یا بخش‌های خاص را از طریق کارها، سخنان یا ایده‌های خود دارد. این تأثیر می‌تواند از حوزه‌های مختلفی مانند سیاست، علم، هنر یا فناوری سرچشمه بگیرد.
وی تاکید کرد: میراث این افراد تاثیرگذار فقط در دستاوردهای آن‌ها نیست؛ بلکه در قدرت الهام‌بخشی آن‌هاست که دیگران را تشویق می‌کنند جاده‌های نوآوری، برابری و تغییر را در پیش بگیرند. معیار تاثیرگذاری معمولاً در وسعت و عمق تحول اجتماعی این افراد دیده می‌شود.
این ناشر فعال اضافه کرد: اکبر اجرایی، در این کتاب، به سرگذشت یک بانوی تاثیرگذار در جامعه روزگار قاجار می‌پردازد که داستان زندگی او می‌تواند الگویی برای همه نسل‌های آینده باشد.
به گفته یزدانی، موضوع کتاب؛ زندگی و نحوه طبابت حکیم معصومه مهرعلی در منطقه جنوب است؛ درمان سرباز اجنبی در زمان حضور ارتش انگلیس در جنوب ایران و حضور بر بالین حاکم بندر سیراف و جریان سفر به کربلا از جمله موضوعات کتاب یاد شده است.
مدیر نشر نویسندگان پارس اضافه کرد: آثار به جا مانده از این طبیب مشهور از جمله نیشتر؛ چاقو؛ انبرک و سایر وسایل جراحی و برخی داروهای تهیه شده از گیاهان دارویی توسط او بیانگر دقت و اشراف وی بر درمان انواع بیماری‌ها بوده است. شیوع بیماری‌های مختلف و واگیردار در اواخر دوره قاجاریه و همه‌گیری آنفلوآنزا در واپسین سال‌های قرن سیزدهم و روش‌های مقابله حکیم از دیگر موارد ذکر شده در کتاب است.
https://www.ibna.ir/news/524390
