یبوست یکی از شکایت هایی است که امروزه در تعدادی زیادی از افراد مشاهده می گردد ولی واقعیت این است که حدود نیمی از این افراد به صورت واقعی دارای یبوست نیستند اغلب، این افراد از میزان و یا نحوه دفع مدفوع شکایت دارند. تعداد دفعات اجابت مزاج در افراد مختلف جامعه متفاوت است و از سه بار در روز تا سه بار در هفته به عنوان طبیعی تلقی میشود. به همین دلیل بوجود آمدن تغییر در تعداد دفعات اجابت مزاج در هر فرد نسبت به وضعیت معمولی او (کاهش تعداد دفعات اجابت مزاج) باید یبوست تلقی شود. حجم مدفوع نیز بستگی کامل به نوع رژیم غذایی فرد دارد و کاهش قابل توجه مواد فیبری در غذا میتواند منجر به مدفوع کم حجم و خشک شود که با تغییر رژیم اصلاح میشود.
علائم زیر ممکن است همراه با یبوست وجود داشته باشد:
* احساس پری در محل دفع
* احساس نفخ و گاز در شکم
* احساس نیاز به دفع فوری مدفوع و عدم توانایی در دفع کامل
* درد شکم و گرفتگی عضلات شکم
* حالت تهوع
یکی از علل مهم یبوست مصرف غذاهای کم فیبر و کم آب است. در مسافرت ها که معمولاً رژیم غذایی دچار تغییر میشود، یبوست بیشتربروز پیدا می کند. خانمهای حامله اغلب یبوست پیدا میکنند. علت های دیگر یبوست عبارتند از کم تحرکی، استفاده نادرست از مسهلها، مصرف داروهای خاص (از قبیل داروهای ضد درد، مدرها، و آنتی هیستامینها) یا عدم اختصاص وقت کافی برای عمل دفع مدفوع میباشد. بیماریهایی از قبیل مرض قند و کم کاری تیروئید نیز ممکن است باعث یبوست شوند.
بیشتر اوقات علت یبوست یک مسئله جدی نیست اما در موارد نادر، یبوست مزمن ممکن است علامت انسداد یا ناهجاری در روده بزرگ باشد. پزشک شما میتواند برای بررسی علت یبوست شما را تحت آزمایش قرار دهد تا علت زمینهای را پیدا کند.
یکی از بهترین راههای درمان یبوست مصرف غذاهای با حجم و فیبر زیاد و پرهیز از ایجاد استرس می باشد. بهترین منبع فیبر، غلات (جو، گندم) و سپس حبوبات است. سبزیجات نیز دارای فیبر قابل توجهی هستند. مواد فیبردار حجم مدفوع را زیاد و دفع آن را از روده بزرگ تسریع مینماید. نوشیدن مایعات کافی(به غیر از چای و قهوه) هم توصیه میشود.
ورزش منظم به بهبود کار روده بزرگ و رفع یبوست کمک میکند .
مصرف مسهل ها روده بزرگ را تحریک میکنند تا سریعترکار کند. مصرف مداوم مسهلها میتواند سبب کش آمدن وضعیت روده بزرگ گردند. و نهایتاً ممکن است روده بزرگ بدون آنها اصلاً کار نکند. پزشکتان میتواند به شما در قطع وابستگی به مسهلها کمک نماید. در هر صورت، هرگز قبل از مشورت با پزشک آنها را مصرف نکنید.
مصرف مواد غذایی زیر حاوی فیبر هستند و در پیشگیری و درمان یبوست میتوانند مؤثر باشند.
* غلات پرفیبر
* حبوبات (نخود، لوبیا، عدس، لپه، باقلا)، و سبوس گندم و جو
* سبزیجات (مانند گل کلم، هویج و نخودسبز)
* میوههای تازه بخصوص سیب، گلابی و میوههای خشک مانند کشمش و برگه زردآلو
* گردو، فندق، بادام و غلات (بخصوص حبوباتی از قبیل عدس و لوبیا قرمز)
* استفاده روزانه از سالاد و کاهو همراه با یک قاشق غذاخوری سبوس گندم بعلاوه روغن زیتون و آب لیمو کمک کننده است.
* توصیه میشود مصرف برنج را محدود نمایید و بجای آن از نان جو و یا سنکگ استفاده نمایید.
اکثر قریب به اتفاق افرادی که یبوست دارند، با درمانهای معمولی و رعایت رژیم غذایی مناسب خوب میشوند.
