از گذشته های دور دریاها و دریاچه ها منابع غذایی و درآمد خوبی برای خانواده های ساکن در کنار آنها و حتی مردم دیگر نواحی دور دست به شمار می آمده است، در این میان استفاده از غذاهای محلی و تنوع در فراورده ها و ترکیبات دریایی از جمله خصوصیات مردم ساکن در این مناطق بوده است عدم دسترسی آسان به دیگر گروههای غذایی و سهولت دستیابی به محصولات غذایی دریایی از مهمترین دلایل استفاده از این نوع غذاهاست که از سالها قبل در میان ساکنین بنادر و نواحی اطراف رواج داشته و حتی تاکنون نیز ادامه دارد، این غذاهابا اسامی واشکال مختلف در بین مردم وجود داشته و مورد استفاده قرار می گیرد که به تعدادی از آنها اشاره می گردد.
1-سرو(به فتح یا ضم س )که به آن که مهیابه ، ماهیاوه، مهیوه، مهوه، موه، هم گفته می شود
سرو اغلب غذای مخصوص مردم جنوب ایران است سرو یک نوع غذای آبکی با رنگ خاکی متمایل به قرمز آجری رنگ است که آن را از یک نوع ماهی ریز به نام اشینه ( حشینه ، ساردین ) درست می کنند و با نان یا همراه غذاهای دیگر به مصرف می رسانند و بسیار خوشمزه و اشتها آور است . روش تهیه سرو معمولا به این صورت است که در ابتدا مقداری اشینه تازه را شسته و سر و دم آن را جدا کرده و در شیشه یا کوزه مخصوص می ریزند و مقدار زیادی نمک متناسب با حجم به آن می افزایند و آن را مدت زمان زیادی در آفتاب می گذارندتا خوب جا بیفتد و به اصطلاح برسد در موقع استفاده نیز مقداری از آن را در مقدار مناسب آب حل نموده استخوان و تفاله های آن را خارج نموده مقداری زیره،فلفل آب لیمو،پیاز و سیر به آن اضافه کرده و مدتی آن را در زیر نور آفتاب قرار می دهند سپس آن را با نان و سبزی مخصوص(پرگو یا خلفه)یا پیاز مصرف می کنند در بعضی از مناطق این ماده را ابتدا و به وسیله آبکش صاف کرده آب آن را در ظرفی دیگر جدا ساخته و تفاله آن را به دور می ریزند سپس مقداری خردل بو داده و پوست نارنج کوبیده را روی مایع به دست آمده می ریزند، سپس همه را داخل خمره مخصوص کرده در آن را بسته مجدداٌ در آفتاب می گذارند و چند روز صبر می کنند و بعد به سراغ آن رفته و مصرف می کنند.
2- سوراخ یا سوراغ : درمناطقی از بندرعباس مخلوط ماهی مومغ (اشینه ) و آب نمک و گل سرخ و پوست نارنج را( برای اینکه خوشبو شود) در حلب می ریزند و ان را سوراخ یا سوراغ می نامند پس از آماده شدن آب ان را برداشته و روی نان می مالند و به اصطلاح نان سوراغ روغنی می خورند.
3-گلنشک(به کسر گ،ل و ن وسکون ش و ک):ابتدا متو(نوعی ماهی) ها را در روی شن و ماسه کنار دریا خشک می کنند و پس از اینکه خوب خشک شد ماهیها را کاملاٌ تمیز نموده وپس از کوبیدن آن را الک می کنند و بعد پودر ماهی را با نمک، فلفل، زیره، گشنیز و یاخردل مخلوط ساخته ، دوباره می کوبند وبرای استفاده در ظرف مخصوص نگهداری می کنند، در زمان استفاده مقداری از آن را با آب مخلوط نموده و به آن آب لیمو یا لیموی تازه اضافه نموده با نان و پرگو مصرف می کنند. سرو و گلنشک را در بیشتر مناطق با نان می خورند، بعضی ها نیز آن را را به همراه برنج مصرف می کنند.این غذاها در فصل تابستان دارای مصرف بیشتری است.
لازم به ذکر است با توجه به نحوه نگهداری این گونه غذاها مقدار زیادی از ارزش غذایی آنها کاسته شده و در مورد سوراغ نیز به علت مخلوط بودن با خاک مصرف آن باعث کم خونی و بروز بعضی از بیماری های دیگر نیز می گردد.لازم به ذکر است مصرف سبزی پرگو به همراه این غذاها تا حدود زیادی مشکلات ناشی از شوری و دیگر عوارض آن را کاهش می دهد. این غذاها در استان های هرمزگان،بوشهر و جنوب فارس و کرمان مورد استفاده قرار می گیرد.
پرگو(خرفه) که معمولا به همراه این غذاها مصرف می شود دارای خواص زیادی بوده و در درمان بسیاری از بیماری ها مؤثر می باشد،شیره گیاه یا له شده گیاه برای رفع تورم و تومور و التیام زخمهای شدید سوختگی، بواسیر بیماریهای پوستی، درمان آبسه، گزیدگی نیش حشرات و عقرب گزیدگی مفید است.
در موارد نیش حشرات و جانوران مصرف داخلی آن هم مؤثر است البته در مورد زنان حامله بایستی با احتیاط و به مقدار کم مصرف شود.
تحقیقات جدید دانشمندان نشان داده است که پرگو دارای مقادیر زیادی امگا 3 می باشد. این ماده همان چربی معروفی است که در روغن ماهی و مغزها و ... یافت می شود و عامل مؤثری برای کاهش کلسترول و فشار خون است و از این نظر این گیاه را در ردیف گیاهان ارزشمند ضد سرطان و ضد فشار خون قرار می دهد و به علاوه دارای مقدار قابل ملاحظه ای ویتامین c است که آن هم از ضد اکسید کننده ها است و برای پیشگیری از سرطان مؤثر است.
از پرگو به عنوان خنک کننده، نرم کننده، جبران کننده کمی ویتامینC و نیروبخش، التیام دهنده زخم و محلل ورم استفاده می شود.
ایجاد شکاف طولی در مسیر موها و یا چند شاخه شدن انتهای آزاد مو، موخوره
